IUI یکی از روش های درمان ناباروری در زوجین میباشد که امروزه بسیار مورد استفاده قرار گرفته و در موارد زیادی نتیجه مثبتی بهمراه داشته است.
ما در این مقاله به همه آنچه که باید درباره عمل IUI بدانید میپردازیم از چیستی آن تا مراحل عمل و مراقبت های لازم و.. شما با خواندن این مقاله میتوانید با آگاهی نسبت به این عمل اقدام نمایید.
پس با ما همراه باشید.
IUI چیست؟
IUI مخفف لغت تزریق اسپرم به داخل رحم می باشد که یکی از روش های درمان نازایی زوجین است.
در بسیاری از زوج هایی که مدت زمانی باردار نشده‌اند اولین گام برای درمان آن ها روش درمانی تلقیح داخل رحمی اسپرم یا iui است.
تفاوت این روش نسبت به دیگر روش های درمانی ناباروری مثل لقاح خارج از رحمی یا (IVF) این است که روش IUI از تهاجم کمتری برخوردار است و هزینه آن نیز کمتر است.
در این روش جهت بالا بردن شانس حاملگی ابتدا به خانم دارو های تحریک تخمک گذاری با توجه به سن خانم و شرایط تخمدانی تحت کنترل سونوگرافی داده می شود سپس هنگامی که سایز فولیکول ها به mm 20 رسید ، اسپرم همسر (با روش های مخصوص آزمایشگاهی آماده شده ) و قابلیت تحرکشان افزایش پیدا می کند و با وسیله مخصوص و استریل به داخل رحم خانم تزریق می شود.
این روش کمک باروری احتمال برخورد تخمک با اسپرم در محیط رحم را افزایش می دهد.
روش بسیار ساده ای است، کاربرد بسیار گسترده ای در درمان ناباروری دارد.
تلقیح داخل رحمی، چه تفاوتی با نزدیکی معمول دارد؟
در هنگام مقاربت به صورت طبیعی، اسپرم درون واژن و نزدیک دهانه رحم ریخته می شود و سپس به داخل رحم وارد می شود.
در در IUI ، اسپرم مرد با کاتتر مخصوصی به درون رحم خانم قرار داده میشود به عبارت دیگر یعنی تزریق اسپرم شسته شده و تقویت شده مرد به درون حفره رحم خانم به طور مستقیم است که شانس حاملگی را افزایش میدهد.
iui نوعی روش نزدیکی بسیار پیشرفته است که دخالت هایی در جهت درمان ناباروری در آن ایجاد شده است
چه کسانی باید از روش آی یو آی استفاده کنند؟
این روش درمان قبل از ivf مورد استفاده قرار می گیرد.
عواملی که باعث می شود تا زوج های نابارور را تشویق به این نوع درمان کنند عبارتند از:
- زمانی که تعداد اسپرم ها کم باشد همچنین کم تحرکی در اسپرم ها دیده شود .
- زمانی که شکل اسپرم های مرد غیر طبیعی باشد
- کم یا زیاد بودن مقدار حجم منی, آنتی اسپرم یا آنتی بادی در درون مایع منی وجود داشته باشد.
- در مواردی که بعلت ناتوانی جنسی همسر امکان انزال درون واژن خانم وجود نداشته باشد
- برای خانمها نیز وجود بیماری هایی نظیر واژینیسموس، آندومتریوز، مخاط دهانه رحم کم باشد، ترشحات کشنده و مضر برای اسپرم در دهانه رحم وجود داشته باشد، تخمک گذاری خانم مشکل داشته باشد.
- در زوج هایی که نازایی به علت نامشخص دارند.
- در زوج هایی که روش های معمولی درمان دارویی را انجام داده اند اما موفق به بارداری نشده اند از این روش استفاده میشود.
- در زوج هایی که مشکل نازایی آنها حل شده است اما موفق به بارداری نشده اند .
- بافت ضخیم و یا سپتوم در دهانه رحم خانم وجود داشته باشد
- ترشحات دهانه رحم غیرطبیعی باشد
- هنگام برقراری رابطه جنسی درد شدیدی وجود داشته باشد
- در نعوظ یا انزال مرد مشکل وجود داشته باشد
- هر کدام از زوج ها بیماری های آموزشی مثل ایدز و یا هپاتیت داشته باشند
- زن به مایع منی یا اسپرم حساسیت داشته باشد
این روش درمان کاربرد بسیار خوبی نیز در زمانی که مردی اسپرم های خود را قبل از شروع درمان سرطان منجمد کرده باشد و بعدا قصد بچه دار شدن را داشته باشد نیز استفاده میشود.
نحوه انجام IUI
این عمل بدون درد است, همچنین بدون بیهوشی انجام میشود.
برای انجام iui نیازمند تخمک گذاری و داشتن حداقل یک لوله رحم باز، وجود نمونه مایع منی دارای اسپرم های سالم است.
هر بار که این عمل ان انجام می شود یک سیکل یا دوره گفته میشود.
سیکل یا دوره شامل روز اول عادت ماهانه تا زمان تخمک گذاری و بعد انجام یک تست حاملگی در حدود دو هفته بعد را شامل می شود.
مراحل انجام آی یو آی
مراحل انجام آن شامل تولید تخمک سپس تعیین زمان تخمک گذاری و شستشوی اسپرم و تقویت اسپرم و تست بارداری است.
تولید تخمک یعنی تخمدان ها به روشهای مختلف تولید تخمک می کنند.
این امکان وجود دارد که پزشک شما دربعضی شرایط انجام یک سیکل iui را بدون استفاده از داروهای باروری که باعث تحریک تخمک گذاری میشود را پیشنهاد کند که به ان natural IuI گفته میشود ویا مصرف داروهای باروری در زمان ابتدای دوره ماهانه شما باعث شوند تخمدان ها تحریک شوند و بیشتر از یک تخمک بالغ تولید کنند.
به طور معمول تخمدان ها در هر ماه یک تخمک آزاد می کنند.
تعیین زمان تخمک گذاری یعنی تلقیح اسپرم به درون رحم باید در زمان مناسبی نسبت به تخمک گذاری انجام شود و پزشک شما باید زمان تخمک گذاری را مشخص کند.
برای این منظور اغلب پزشک برای آزاد شدن تخمک در یک زمان مشخص شده آمپول اچ سی جی را تجویز می کند و حدود ۳۶ ساعت پس از تزریق این آمپول تخمک آزاد میشود.
پزشکان ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از تزریق این آمپول عمل iui را انجام می دهند.
نکات پس از انجام عمل IUI
- از شیاف سیکلوژسترون ۴۰۰ میلی گرم تا زمان دو هفته بعد روزانه یک عدد رکتال یا واژینال در صورت تجویز پزشک استفاده شود.
- آزمایش خون ۱۴ روز پس از انجام عمل iui جهت تشخیص بارداری انجام میشود.
- شب بعد از iui , لکه بینی و خونریزی به مقدار کم ممکن است وجود داشته باشد.
- برای مصرف هرگونه دارو باید از پزشک خود حتما سوال کنید.
بهتر است برای موفقیت در عمل iui مواردی زیر رعایت شود :
- خانم باید مصرف پروتئین های کم چربی مثل ماهی، جوجه، آجیل و انواع لوبیا ها را بیشتر از هر زمانی دیگر افزایش دهند.
- مصرف میوه‌ها و سبزیجات را افزایش دهند.
- لبنیات پر چرب نظیر ماست پنیر یا شیر بخورد.
- اسید فولیک ۴۰۰ میلی گرم در روز مصرف کند، کافئین بسیار کم مصرف کند و بیشتر از ۲۰۰ میلی گرم در روز نباشد.
میزان موفقیت IUI
زمانی که مشکل ناباروری از سوی مرد باشد بارداری به وسیله iui بسیار آسان تر از زمانی است که بیمار فقط بخواهد طبق یک برنامه زمانی مشخص رابطه جنسی انجام دهد تا بارداری صورت بگیرد.
زمانی که هنوز علت ناباروری زوج ها مشخص نیست که ناباروری بعلت نامشخص گفته میشود با Iui شانس موفقیت نسبت به زمانی که تنها مصرف داروهای ناباروری برای باردار شدن تجویز شود بیشتر میشود.
درصد موفقیت IUI به نوع علت ناباروری زوج و سن آنها نیز بستگی دارد.
زمانی که علت ناباروری مشخص شده باشد سه یا شش دوره iui برای خانم انجام می شود و در صورت جواب نگرفتن از سایر روش ها از این روش کمک گرفته می شود.
میزان موفقیت عمل iui به عوامل مختلفی بستگی دارد، مثلاً زمانی که مشکل از تعداد اسپرم ها نباشد میزان موفقیت این عمل بیشتر میشود.
عواملی مثل وضعیت جسمی بیمار، بیماری های زنانه و سن آنها بر روی این عمل تاثیر به سزایی دارد.
نکته مهم این است که زوج ها اگر در مرتبه اول به بارداری موفق نشدند چندین بار این عمل را انجام دهند زیرا میزان موفقیت با چندین بار انجام IUI بیشتر میشود .
معایب عمل آی یو آی
در مرحله تولید تخمک اگر از داروهای تحریک تخمدان استفاده شود احتمال دوقلو یا چند قلو شدن افزایش پیدا میکند, چند قلو شدن باعث افزایش خطر بارداری میشود.
اگر داروی کلومیفن سیترات به منظور افزایش تخمک گذاری در مرحله تحریک تخمدان استفاده شود شانس بارداری دوقلو حدود ۱۰ درصد می شود و در صورتی که از داروی گنادو تروپین استفاده شود ان احتمال به ۳۰ درصد می‌رسد.
مصرف این داروی گنادوتروپین احتمال به وجود آمدن سندروم تحریک تخمدان ها می شود در این نوع سندروم تخمدان ها به طور موقت بزرگ می شوند و مایع درون تخمدان ها به درون شکم نشت پیدا میکند.
این سندرم ممکن است کمی اذیت کننده باشد ولی به سرعت بدون نیاز به درمان از بین می‌رود در موارد بسیار کم ممکن است این سندروم نیاز به بستری شدن داشته باشد.
مزایای عمل IUI
برای تعداد زیادی از زوج‌ها این عمل iui اولین قدم در درمان ناباروری آنهاست.
مزایای این عمل این است که نسبت به ivf تهاجم کمتری دارد.
همچنین نسبت به سایر تکنولوژی های کمکی تولید مثلی(ART) ارزان تر است.
آیا آی یو آی عوارض دارد؟
عمل iui یک عمل تقریباً ساده و بی خطر است و خطر به وجود آمدن عوارض جدی در آن نیز کم است. یکی از خطراتی که در عمل iui وجود دارد, ایجاد عفونت است که احتمال آن نیز بسیار کم است. لکه بینی نیز از خطرات آن است هنگام ورود کاتتر به رحم باعث خونریزی واژن میشود این لکه بینی در شانس بارداری تاثیری ندارد . هیچ رابطه‌ای بین انجام عمل آی یو آی و بارداری چند قلویی وجود ندارد.زمانی که داروهای محرک تخمک گذاری مصرف شود احتمال بارداری چند قلویی افزایش می یابد خطر آن نیز به نسبت بارداری تک قلو افزایش می‌یابد و خطر زایمان زودرس و کم بودن وزن نوزاد در هنگام تولد را دارا می باشد.
نتایج IUI
دو هفته بعد از عمل iui تست بارداری در منزل یا آزمایش خون در آزمایشگاه انجام میشود.
تست زودهنگام باعث به وجود آمدن منفی کاذب یا مثبت کاذب خواهد شد.
منفی کاذب یعنی اگر هورمون های بارداری در سطح قابل اندازه گیری نباشد جواب تست بارداری ممکن است مثبت نباشد، در صورتی که واقعاً زن باردار است.
مثبت کاذب هم یعنی اگر خانم داروی محرک تخمک گذاری نظیر اچ سی جی مصرف کند خاصیت این ماده این است که زمانی که در بدن خانم جریان دارد تست بارداری را مثبت نشان میدهد، در صورتی که باردار نیست. چنانچه در دفعه ی اول نتیجه منفی باشد شما نباید ناامید شوید و یک بار دیگر این روش را انجام دهید.
این روش درمان برای ۳ تا ۶ ماه استفاده میشود تا بالاخره احتمال باردار شدن را افزایش دهد.
سوالات رایج درباره آی یو آی
- چه مدت قبل از انجام IUI نباید نزدیکی انجام شود ؟
معمولا گفته می شود ۴۸ ساعت بین آخرین انزال و جمع آوری اسپرم برای IUI فاصله وجود داشته باشد.
اما اگر مشکل از اسپرم نباشد ۲۴ ساعت قبل از این عمل رابطه جنسی مشکل نخواهد داشت. - آیا پس از انجام این روش نیاز به استراحت مطلق وجود دارد ؟
خیر . پس از IUI به مدت یک روز نیاز به استراحت نسبی دارید. بهتر است فعالیت شدیدی نکنید که منجر به خستگی شود. - آیا پس از IUI بایستی نزدیکی انجام شود ؟
بله . حتما بایستی جهت بالا بردن شانس حاملگی همان روز ۱ روز بعد و ۳ روز بعد از IUI نزدیکی انجام شود . - چرا همه افراد پس از IUI باردار نمی شوند؟
احتمال باروری طی یک ماه در زوجی سالم که از هیچ روش پیش گیری از بارداری استفاده نمی کنند، ۲۰ تا ۲۵ درصد است. این به این معنی است که در طبیعت حتی زوج هایی که از هر نظر سالم هستند و تمایل به بارداری دارند نیز در ماه اول باردار نمی شوند وچندین ماه طول میکشد تا آنها باردار شوند. میزان موفقیت در آی یو آی ، حدود ۴۰% در هر دوره درمان است
در حقیقت تا به امروز در دنیا روشی که بعد از آن فرد ۱۰۰% باردار شود وجود ندارد حتی پس از IVF شانس بارداری ۵۰ % است . - نتیجه IUI چه زمانی مشخص میشود؟
معمولا ۱۸ روز پس از عمل IUI، بیمار به آزمایشگاه مراجعه می کند و با آزمایش خون نتیجه را بررسی میکنند
بسیار مهم است که زوج ها حوصله داشته باشند و از روش ها انتظارات در حد بیان شده در تحقیقات علمی را داشته باشند و اگر از روشی استفاده کردند ، با یک بار نتیجه منفی خسته نشوند. ضمنا استرس میتواند باعث نتیجه کارکرد ضعیف تر تخمدان شود که به ضرر حامله شدن است - عوارض داروهای ناباروری چیست؟
دل درد تهوع استفراغ تاری دید و چند قلویی و نفخ - بعد از انجام عمل IUI چند ساعت باید استراحت کنیم؟
تا ۲۴ ساعت بعد از آن استراحت نسبی - مصرف داروهای ناباروری آیا میتوان نزدیکی داشت؟
بله فقط در زمان مصرفhcgc نباید نزدیکی داشت - چه غذاهایی باید مصرف کنیم تا انتقال جنین بهتری صورت بگیرد؟
شیر سویا غذاهای پر پروتئین و عدم مصرف غذاهای پرچرب و فست فود - خوردن چه نوع غذایی احتمال دارد جنین دختر شود؟
عدم مصرف غذاهای گرم مزاج و خوردن توت فرنگی و لبنیات - خوردن چه نوع غذایی احتمال دارد جنین پسر شود؟
مصرف غذاهای پر پتاسیم و گرم مزاج وگوجه فرنگی - آیا بعد از انجام عمل IUI غسل واجب میشود؟
خیر - آیا بعد از انجام عمل IUI می توان روزه گرفت؟
بله مانعی ندارد. - آیا در همه مراحل انجام عمل IUI وجود همسرتان اجباری است؟
در زمان سونوگرافی وجود همسرتان اجباری نیست فقط در زمان انجام خود عمل آی یو آی اجباری است - درصد موفقیت IUI چند درصد است؟
۲۰درصد - چند دوره میتوان آی را انجام داد؟
شش دوره با فاصله زمانی یک الی دوماه